Бяскрайнія засеяныя палі, гул трактароў і камбайнаў, горы залатога збожжа і, нарэшце, пах свежапрыбранага ўраджаю - вось тады душа хлебароба радуецца. І пра гэта не па чутках ведае трактарыст-машыніст Мікалай Кухарэнка, жыццё якога шэсцьдзесят адзін год непарыўна звязана з ЗАТ «Агракамбінат «Зара», а яшчэ з любоўю да сельскай гаспадаркі і роднай зямлі.

Прозвішча Мікалая Емяльянавіча вядома ў Магілёўскім раёне, мабыць, кожнаму, яго твар перыядычна мільгае на старонках нашай газеты, кіраўніцтва шануе і спяшаецца паціснуць руку за шматгадовую добрасумленную працу, таварышы па працы бяруць з яго прыклад, маладыя спецыялiсты шчыра мараць быць на яго падобнымі.

Лёс Мікалая Емяльянавіча не песціў, ён, народжаны ў ваенны час, ужо з ранняга дзяцінства ведаў цану хлеба, а з часам - і працы хлебаробаў. Ягоныя бацькі, якія да вайны жылі ў вёсцы Іллінка Княжыцкага сельсавета, таксама працавалі на зямлі. Бацька быў брыгадзірам паляводчай брыгады, чалавекам працавітым і прыстойным, але пра гэта Мікалай Кухарэнка ведае толькі па аповядах маці - тата загінуў на вайне незадоўга да яго нараджэння.

– Калі бацька сыходзіў на фронт, мама, будучы цяжарнай мной, засталася адна з двума маленькімі дзецьмі на руках – старэйшымі сёстрамі. Перад маім нараджэннем прыйшла трагічная навіна аб тым, што бацька быў смяротна паранены недзе пад Смаленскам. Але на гэтым чорная паласа ў жыцці маці не скончылася: немцы спалілі бацькоўскую хату, і маме з сёстрамі прыйшлося перабрацца да яе бацькоў у Навасёлкі. Там я нарадзіўся і пражыў да 1994 года, пакуль не пераехаў у Рэчкі, – падзяліўся гісторыяй сваёй сям'і Мікалай Емяльянавіч.

80 гадоў прайшло з дня вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў, а магілу бацькі Мікалай Кухарэнка так і не знайшоў. Распавёў, што ездзіў у шпіталь, куды ў верасні 1941-га даставілі яго параненага бацьку, быў на могілках, дзе па аповядах супрацоўнікаў медустановы ён быў пахаваны, але сярод мноства невядомых магіл адшукаць тую самую так і не ўдалося.

Вядома, як і любому хлапчуку, у дзяцінстве яму не хапала мужчынскага пляча, бацькоўскай любовi і падтрымкі, даводзілася самому асвойваць найпростыя мужчынскія навыкі, але затое Мікалай Емяльянавіч заўсёды ведаў і ведае, што яго бацька загінуў гераічна, абараняючы сваю Радзіму. Таму пасля заканчэння шасці класаў ён не разважаючы вырашыў прадоўжыць бацькоўскую справу і пайшоў у сельскую гаспадарку.

ШЛЯХ У ПРАФЕСІЮ: АД ГУСЕНІЧНАГА ДТ-54 ДА «БЕЛАРУСА»

За першыя чатыры гады, быўшы памочнiкам трактарыста, малады хлопец паступова вывучыў уладкаванне трактара, перабраўшы яго ці ледзь не да апошняй гайкі. Валодаючы практычнымі навыкамі, вырашыў, што трэба рухацца далей. Скончыў пяцімесячныя курсы механізатараў у Казіміраўцы, стаў трактарыстам-машыністам таго ж мясцовага калгасу «Зара». Тады, у 1963 годзе, быў зроблены першы і адзіны запіс у працоўнай кніжцы Мікалая Кухарэнкі.

Дзень, калі ўпершыню сеў за руль гусенічнага трактара ДТ-54 з драўлянай кабінай, памятае і сёння, бо менавіта з яго пачалася прафесійная дзейнасць будучага перадавога механізатара. З першага дня працы Мікалай Емяльянавіч беражліва ставіўся да тэхнікі, строга сачыў за яе тэхнічным станам, таму і служыла яна яму доўга.

– Былі часы, калі калегі казалі, што ў мяне ўсё так выдатна атрымліваецца, а я адказваў ім, што ў нашай працы патрэбен гаспадарскі падыход, па-іншаму тут ніяк, - лічыць дасведчаны працаўнік. - Наогул, усё імкнуся рабіць якасна і на сумленне, незалежна ад таго, дома або на працы.

Пасля гусенічнага Мікалай Кухарэнка перасеў на Т-74 з перакідным пагрузчыкам, пазней быў легендарны «Кіравец», а потым ужо і «Беларус». Пра тэхніку, на якой прыйшлося працаваць, механізатар расказвае з асаблівым трапятаннем, бо з кожнай з іх звязаны пэўны этап яго прафесійнай дзейнасці. Дарэчы, цяперашні «Беларус» служыць яму ўжо больш за пятнаццаць гадоў, і сам Мікалай Емяльянавіч кажа, што яшчэ столькі ж адпрацуе, калі за ім даглядаць.

ЧАС ПРАЦОЎНАЙ СЛАВЫ

Працавітасць і адказны падыход да справы далі свае вынікі, і Мікалай Кухарэнка стаў не проста ўзорным работнікам, а перадавым працаўніком. Ужо ў 1971 годзе ён атрымаў першую дзяржаўную ўзнагароду - ордэн «Знак Пашаны».

Прызнанне яго прафесіяналізму на такім высокім узроўні яшчэ больш падбадзёрыла і дало стымул дамагацца новых вяршыняў. За гэтым рушыла ўслед узнагароджанне ордэнамі Працоўнай Славы III і II ступеняў, ордэнам Айчыны III ступені.

Пра поспехі перадавіка «Зары» даведаліся не толькі ў Магілёўскім раёне, але і за яго межамі. А сам Мікалай Емяльянавіч працягваў працаваць і перадаваць свой вопыт маладому пакаленню. Праз яго настаўніцтва прайшлі дзясяткі механізатараў, якія хацелі гэтак жа, як і ён, стаць прафесіяналамі сваёй справы.

Знаковым для Мікалая Кухарэнкі стаў і 1997 год: на фестывалі-кірмашы «Дажынкі», які праходзіў у Гарадзенскай вобласці, яму ўручылі ключы ад новага аўтамабіля «Жыгулі». У тую ўборачную кампанію перадавы хлебароб на камбайне «Дон-1500» намалаціў 1600 тон збожжа. Дарэчы, у напарніках у Мікалая Емяльянавіча ў той год быў старэйшы сын Сяргей, яму падарылі матацыкл «Мінск».

Акрамя вялікіх прызоў, сямейнаму экіпажу ўручылі імянныя гадзіннікі з надпісам «Жнiво-97».

Гэтыя знакавыя ўзнагароды толькі частка таго, што за сваю кар'ерную дзейнасць атрымаў герой нашага матэрыялу. Колькі яшчэ было грамат, дыпломаў і падзяк, не злічыць, але аб'ядноўвае іх адно - усе яны атрыманы за плённую штодзённую працу. І атрымліваючы іх, Мікалай Кухарэнка ніколі не спыняўся на дасягнутым, а працягваў лідзіраваць далей. Цяпер ужо, з-за ўзросту, ён не садзіцца за штурвал карабля палёў, але да гэтага часу прымае ўдзел у жніве – абдзімае камбайны ў гарачую пару ўборкі ўраджаю.

АБ СЯМ'І І ДАМАШНІХ СПРАВАХ

Дасягнуць поспеху Мікалай Емяльянавіч не толькі ў кар'еры, але і ў сямейным жыцці. Пяцьдзесят восем гадоў ідуць поплеч з жонкай Марыяй Ягораўнай, якая таксама ўсё жыццё адпрацавала ў мясцовай гаспадарцы. За гэты час вырасцілі пецярых дзяцей - сыноў Сяргея, Віктара і Мікалая, дачок Алу і Наталлю. Вялікая дружная сям'я папоўнілася дзесяццю ўнукамі і ўжо праўнукамі. Усе яны часта збіраюцца ў вялікай хаце Мікалая Емяльянавіча і Марыі Ягораўны ў аграгарадку Рэчкі.

Сваімі дзецьмі і ўнукамі муж i жонка Кухарэнкі вельмі ганарацца, з асаблівай цеплынёй распавядаюць пра іх, гартаючы прыгожы альбом з драўлянай вокладкай пад сімвалічнай назвай «Наша сям'я», падораны ўнукамі. Годнае бацькоўскае выхаванне дало свой плён - усе яны выраслі добрымі людзьмі. Некаторыя з іх працягваюць працоўную сямейную дынастыю ў ЗАТ «Агракамбінат «Зара».

Шчаслівы сем'янін Мікалай Емяльянавіч распавёў, што пасля заканчэння працоўнага дня яго чакаюць хатнія справы: трэба і ў двары папрацаваць, і гаспадарку накарміць - курэй, парасят. Вяскоўцы без працы жыць не прывыклі, як і без прадукцыі ўласнай вытворчасці. А на падаконніку ў кухні пад цёплымі вясновымі промнямі сонца ўжо прарастае насенне таматаў, таму і агароду сёлета таксама быць.

– Чалавек жыве, пакуль рухаецца, пакуль ёсць нейкія планы, мэты, – так разважае кіраўнік сямейства. - Прасыпаешся раніцай і ведаеш, што трэба ўставаць, што наперадзе праца, шмат спраў і хатніх клопатаў. І ў такой мітусні пралятаюць дзень за днём, і толькі архіўныя фатаграфіі нагадваюць аб значных падзеях і прыемных момантах з жыцця, якіх за восемдзесят з лішнім гадоў было нямала. 

АБ ЗВАННІ «ЧАЛАВЕК ГОДА»

Па выніках працы за мінулы год Мікалай Кухарэнка сярод тых, хто ўдастоены ганаровага звання «Чалавек года-2023» у Магілёўскім раёне. Памятны медаль і пасведчанне, якія ва ўрачыстай абстаноўцы ўручыў Мікалаю Емяльянавічу старшыня Магілёўскага райвыканкама Алег Чыкіда падчас падвядзення вынікаў штогадовага спаборніцтва па сацыяльна-эканамічнаму развіццю раёна, зараз стаяць на самым бачным месцы ў доме Кухарэнкі.

– Шчыра ўдзячны Магілёўскаму райвыканкаму і адміністрацыі ЗАТ «Агракамбінат «Зара» за такую высокую ацэнку маёй працы. Безумоўна, мне прыемна, што мяне не забываюць, што да гэтага часу памятаюць мае працоўныя заслугі і адзначаюць на такім годным узроўні, – сказаў ветэран працы Мікалай Кухарэнка.

І хочацца сказаць, што такія працавітыя і адданыя сваёй справе людзі, як Мікалай Емяльянавіч, павышаюць прэстыж жыцця і працы ў вёсцы, уносяць свой асабісты ўклад у далейшае развіццё, працвітанне нашага Магілёўскага раёна і памнажаюць яго славу.

Марыя БАРАНАВА.
Фота аўтара
і з архіву Мікалая Кухарэнкі.