Намеснік старшыні — начальнік упраўлення па сельскай гаспадарцы і харчаванні Магілёўскага райвыканкама Генадзь Давыдаў у інтэрв'ю "СГ" — аб тым, якога эфекту аграрыі чакаюць ад ранняга старту пасяўной, ці ўся тэхніка на хаду і якія культуры ў трэндзе.

— Генадзь Анатольевіч, па зводцы палявых работ значна апярэджваеце леташнія тэмпы. Ранняя вясна для фарміравання будучага ўраджаю - гэта плюсы або рызыкі?

— Пасяўная пачалася раней за звычайныя сярэднія тэрміны: старт далі не ў сярэдзіне красавіка, а ў апошняй дэкадзе сакавіка. І хоць было менш часу на падрыхтоўку, але наяўнасць вільгаці — вялікі плюс. Пры строгім захаванні тэхналагічнай дысцыпліны можна прадуктыўней выкарыстоўваць дадатны эфект ранняй вясны — працяглы перыяд вегетацыі раслін — і сфармаваць ураджайнасць на больш высокім узроўні.

Патрабаванні да тэмпературы паветра і грунта ў розных культур адрозніваюцца. Для збожжавых ключавы фактар — вільгаць. Калі не зачыняць глебу, пры тэмпературы 15-20 градусаў з аднаго гектара ў суткі будзе знікаць да 20 тон вільгаці. Эфектыўны прыём прадухілення моцнага выпарэння на ўзараным зябліве — баранаванне або дробная культывацыя. Гэтай аперацыяй ушчыльнены пласт руйнуецца, паверхня глебы выраўноўваецца, спыняецца капілярны адток вільгаці з глыбейшых пластоў. Кожны выпушчаны дзень вясновага зачынення вільгаці на палях зябліва прыводзіць да недабору збожжа. Паўтаруся, пасеяць раней — для збожжавых плюс, а ў такіх культур, як кукуруза і бульба, для ўсходжасці важнае патрабаванне — тэмпература глебы.

— Усю тэхніку паспелі паставіць на лінейку гатоўнасці да старту палявых работ?

— Падрыхтоўка тэхнікі значна лепшая, чым у 2023‑м, дзякуючы некалькім фактарам: дапамозе бюджэту, павышаным патрабаванням з боку абласных улад і ўзроўню арганізацыі. Мы паспелі падрыхтаваць тэхніку да 15 сакавіка на 98 працэнтаў. Так, знос машын значны, не ўсе сельгасарганізацыі маюць фінансавую магчымасць для тэхпераўзбраення.

Сёлета машынна-трактарны парк вобласці абнавіўся на 300 адзінак. У нашым раёне энерганасычаныя трактары атрымалі ААТ "Палыкавічы", эксперыментальная база "Дашкоўка", фірма "Кадзіна", "Усход". Набыты шыроказахопныя сеялкі. Дзякуючы новай "Расе" ў "Дашкоўцы" першымі ў раёне завяршылі падкормку азімых і нават паспелі дапамагчы суседзям. Ва "Усходзе" на рамонт энерганасычанага трактара выдаткавана з бюджэту 50 тысяч рублёў. Дапамога аказана і ў правядзенні тэхнічнага агляду.

Як ужо адзначыў, прад'яўлены павышаныя патрабаванні абласных улад да рамонту тэхнікі. На селектарных нарадах (мінімум раз на тыдзень) разбіралі падрабязна рамонт кожнай адзінкі тэхнікі, аналізавалі справаздачы раёнаў. Напрыклад, якая дапамога патрэбна, ці неабходны запчасткі. Дзякуючы настойлівым патрабаванням і падтрымцы падрыхтавалі тэхніку раней і больш якасна. Даручэнне губернатара - пры правядзенні маніторынгу вясновых палявых работ аналізаваць узровень аплаты працы механізатараў і правяраць арганізацыю гарачага харчавання.

— Ці ёсць змены ў структуры пасяўных плошчаў?

— Надалі больш увагі азімым. Пры цяперашніх умовах надвор'я ўсё ж асноўны ўраджай атрымліваем ад гэтых культур: яны эфектыўна выкарыстоўваюць зімовую вільгаць пры засушлівай вясне. У 2023-м пад азімыя збожжавыя ў нас адведзена 24 тысячы гектараў, а пад ураджай-2024 — 24,9 тысячы (65 працэнтаў ад усёй збожжавай групы). Плошчы азімага ячменю павялічылі ў дзесяць разоў. Гэта выдатны ранні корм, культура добра перазімавала. Гародніна для закладкі стабфондаў на леташнім узроўні, на іх спецыялізуецца ААТ "Фірма "Кадзіна".

Дзякуючы фінансавай падтрымцы з вобласці ў 2024-м рэканструявалі сховішча для агародніны: ёмістасць вырасла з 1000 тон да 1700, палепшыліся на парадак умовы захоўвання. Паспрабуем заняцца рэзкай травой. У гэтай жа гаспадарцы ў планах укараніць тэхналогію дасветкі ў цяпліцах, але мы пакуль падлічваем, ці варта гульня свечак.

— Вы ў вобласці ў тройцы лідэраў па вытворчасці малака. Якія задачы лічыце прыярытэтнымі ў пытанні корманарыхтоўкі?

— З кармамі ў 2023-м у нас у цэлым склалася. Толькі ў дзвюх з 13 сельгасарганізацый прыйшлося недзе перакідваць іх унутры раёна, астатнія забяспечаны да гэтага часу паўнацэнным рацыёнам. Недабор збожжа быў адчувальным, аднак у тых, хто ўсё зрабіў па тэхналогіі, ён кампенсаваны зернем кукурузы. У гэтым годзе сеем 4300 гектараў кукурузы на зерне і больш за 9000 — на сілас.

Акцэнт на вырошчванні бабовых і зернебабовых высокабялковых культур. Практычна ўсе гаспадаркі займаюцца рапсам, пры здачы на маслаперапрацоўчыя прадпрыемствы забіраем рапсавы шрот. Уласнай вытворчасцю рапсавага алею займаюцца ЗАТ "Агракамбінат "Зара" і філіял "Вендарож" РУП "Магілёўэнерга".

Практычна кожная сельгасарганізацыя вырошчвае люцэрну: складанасці ў тым, што насенне ў нашых кліматычных умовах не выспявае, акрамя таго, неабходны пэўныя глебы па кіслотнасці. Але ў некаторых гаспадарках пад люцэрну адведзена ўжо да 600 гектараў. Прыватнае прадпрыемства ТАА "Птушкафабрыка «Раманавічы" занялося сояй, пад яе адвялі 350 гектараў. Культура хоць і няпростая, але багатая бялком. Спрабавалі ў раёне сланечнік: як сіласная культура — так, але на насенне не выспявае. Выкарыстоўваем гарох з падтрымліваючымі культурамі — аўсом або пшаніцай, а таксама кулісныя пасевы — азімую свірэпіцу і жыта.

У каго недахоп кормаў па вясне, такі сянаж, як трава плюс свірэпіца (а гэта бялок і цукар), добры ранні корм. Рэкамендацыя губернатара з мінулага года — бяспокрыўны пасеў травы. Справа ў тым, што трава стала моцна прыгнятацца, з-пад азімых выходзяць саслабленымі. У 2024 пасеем каля 3000 гектараў бяспокрыўным метадам. У нас распрацаваны план закладкі насеннікаў, з дапамогай абласнога бюджэту прадугледжана патанненне на набыццё элітнага насення.

Трэба сеяць травы розных тэрмінаў паспявання, каб выконваць аптымальныя тэрміны ўборкі. Комплексная задача агранамічнай і заатэхнічнай служб — разлічваць плошчы траў розных тэрмінаў спеласці ў залежнасці ад тэхнічнай магчымасці, каб спланаваць зялёны канвеер. Галоўнае — тэхналогіі: ад тэрмінаў сяўбы да закладкі кармоў. Летась першым класам закладзена каля 60 працэнтаў, астатняе — другім.

— У сельгасарганізацыях і сялянскіх (фермерскіх) гаспадарках вобласці неабходна забяспечыць вытворчасць збожжа не менш як 1 мільён 54 тысячы тон. Генадзь Анатольевіч, ці дастаткова рэсурсаў у аграрыяў, каб дасягнуць пастаўленай планкі ў Магілёўскім раёне?

— Чакаем высокія лічбы па збожжы, называць не будзем — палічым потым у свіранах. Надзея на азімыя, якія добра перазімавалі, а таксама на зерне кукурузы. Падкармілі своечасова, да таго ж ранняе развіццё з выкарыстаннем вільгаці вызначана дасць плюс. Пад сяўбу ранніх яравых — 8573 гектара. Экватар перасягнулі. Усяго яравой сяўбы каля 30,5 тысячы гектараў.

Наперадзе яшчэ шмат клопатаў. Рэсурсы для захавання аптымальных агратэхнічных тэрмінаў ёсць, мінеральнымі ўгнаеннямі забяспечаны. Першы падкорм азімых азотам завяршылі поўнасцю, для другой забяспечанасць звыш 70 працэнтаў, будзе поўная да моманту работ.

Вялікую падтрымку аказвае вобласць, у тым ліку па паліве. Арганікі за зіму вывезена звыш 660 тысяч тон. Яшчэ не пераходзілі на кругласутачную работу: некаторыя сельгасарганізацыі рабілі спробы выйсці ў поле ноччу, але глеба пакуль не дазваляе. Механізатарскімі кадрамі практычна забяспечаны, прыцягвалі крыху работнікаў з іншых арганізацый, чакаем студэнтаў БДСГА.

На асаблівым кантролі культура земляробства. Калі няма парадку, добрага гаспадара — не будзе і ўраджаю. Так, адзiн з артыкулаў у зводцы палявых работ — уборка камянёў. Кожны механізатар ведае, што на адзнаку яго працы ўплывае, як ён апрацуе поле па контуры, не пакінуўшы ніводнага жмутка зямлі.

У нас вялікія надзеі на годны ўраджай. І наш галоўны фактар — чалавечы. Людзі працуюць з поўнай самааддачай, у сялян гэта ў крыві. Увесну трэба ўкласці ў зямлю ўсе сілы, а ўжо яна ў даўгу не застанецца.

kukshinskaya@sb.by

Фота газеты «Прыдняпроўская нiва»

sb.by